İlyada Destanı Türkçe'ye İlk Kez Ne Zaman Çevrilmiştir?

90

s9302
13. yüzyıla ait Mübaşir elyazmalarındaki Homeros resmi.
Grek mitoloji dünyası hakkındaki bilgiler, 19. yüzyılda çok sayıdaki Osmanlı entelektüelinin kültür dağarcığında yer alıyordu. O dönemin Türk edebiyatının en önemli ismi olan olan Namık Kemal (1840-1888), 1881 yılında, oyunlarından birinde, Homeros destanlarından, Grek tragedyasından bahsetmiştir. Şemseddin Sâmî ise, Truva kavramı altında 1891 yılına ait 3. ciltte tek sütunluk bir makalede, o günlerde Troya hakkında var olan bilgileri bir araya getirmiştir. Türk okurları Troya'ya ve Homeros'un söylence dünyasına Sâmî'nin ağabeyi Na'îm (1846-1900) tarafından yakınlaştırılmıştır. Na'îm, İlyada'nın bir kısmını Osmanlıca'ya nesir halinde çevirerek tarihlendirilebilen ilk çeviriyi yapmıştır. Bu çeviri, 1885 veya 1886 tarihinde İstanbul'da yayımlanmıştır. 1898 yılında İstanbul'da, İlyada'nın birinci bölümünün daha geniş kapsamlı olmayan ikinci bir Osmanlıca-Türkçe çevirisi basılmıştır.
s9301
Naim'in 1895'de yayınladığı İlyada çevirisinin kapağı.
Çevirmen hakkındaki bilgi ise sadece isminin Hilmi olduğu, Selanik'ten geldiği ve II. Abdülhamid tarafından kurulan sansür makamının bir üyesi olduğudur. Daha sonraki dönemlerde de Homeros ve İlyada Destanı'na olan ilgi devam etmiştir. 1918 yılında Ömer Seyfeddin, Fransızcalarından yararlanarak bir İlyada seçkisi yayımlamıştır. Bu seçki daha 1927 yılında Eğitim Bakanlığı tarafından "Dünya Edebiyatı Örnekleri" serisi içinde basılmıştır.

Ahmed Cevad Emre (1887-1961) 1957 yılında özel bir yayınevinde basıldığına dair bilgi bulunan İliada'nın bir nesir çevirisini yayımlamıştır. Günümüzde ise artık İlyada Destanı, Azra Erhat (1917-1985) ve A. Kadir'in yaptığı kusursuz çevirisinden okunmaktadır.

Bölümler