Troya Büyük Bir Kent Miydi?

1871 yılında başlayan büyük çaplı Schliemann kazıları ve ölümü sonrasında gerçekleştirilen Dörpfeld kazıları Troya kalesini büyük oranda açığa çıkartmıştır. Ancak, görkemli kale duvarlarıyla çevrili alanın beklenildiği kadar büyük olmaması nedeniyle, kalenin dışında da bir yerleşme olup olmadığının anlaşılması için kazıları kale dışında da devam ettirmiştir. Yapılan bu kazılarda aşağı kente ait somut bir veri elde edilememiştir. Aynı sorun 1932-38 yılları arasındaki Carl Blegen kazıları sırasında da ele alınmıştır. Blegen, hem bir aşağı kentin olup olmadığını hem de mezarlığın (nekropol) yerini saptamak için yoğun çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Ancak Helenistik-Roma Dönemi yapılarının kale dışında anakayaya kadar önceki tüm yapıları tahrip etmesi nedeniyle, bu konuda her hangi bir sonuca ulaşamamıştır. Sadece MO 1300'lere tarihlenen bir mezarlığa ait gömüler bulmuş, ancak elde edilen verilerin çok zayıf olması nedeniyle çalışmalarını devam ettirmemiştir. 1988'de Prof. Dr. M. Osman Korfmann'ın başlattığı yeni dönem kazılarında jeomanyetik ve radar gibi ileri teknikler kullanılarak sonuç elde edilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmalar sonucunda kalenin yaklaşık 400 metre güneyinde anakaya içine oyulmuş bir savunma hendeği tespit etmiştir. Ayrıca bazı kazı alanlarında Son Tunç Çağı'na (Homeros Troyası-Troya VI-VII) ait mimari izler ve yoğun çanak çömlek bulunmuştur. Korfmann'ın 2005'deki ölümüne kadar devam ettirdiği bu ve diğer kazı sonuçlarına göre, Troya'nın MÖ 2. binin sonlarında 300.000 m³ lik yerleşim alanıyla, önceleri düşünüldüğünün 15 katı daha büyük olduğu anlaşılmıştır. Aşağı kent, kale ile birlikte Homeros (ya da ona bilgi verenler) için, İlyada'nın yazıya geçirildiği MÖ 700'lerde etkileyici bir harabe kulisi oluşturmuş olmalıydı. Mimari ayrıntılar ve yapılış tarzı Troya'nın, Anadolu ve Yakın Doğu'nun farklı coğrafyalarındaki aynı döneme ait, hükümdarlık ve ticaret kentleri sistemindeki yerini açıkca ortaya koymaktadır.